Koud Gepakt, Warm Gedragen 21 september 2025

Goedemorgen en welkom,

Koud gepakt heet dat. Ge hebt u als pastoor netjes voorbereid op de 25ste zondag door het C-jaar. En dan komt daar één van de leden van uw parochieploeg in de sacristie aangewaaid om onaangekondigd de boel over te nemen. Terwijl ze normaal gezien maar arriveert tijdens of na de lichtritus.
Ik kan u gerust stellen, mijnheer pastoor. Ik neem maar een klein stukske over. Hier zijn meerdere voorgangers, weet u wel. De gemeenschap van Onze-Lieve-Vrouw van Goede Bijstand neemt het grootste deel voor haar rekening. Tijdens, en meer nog na de mis. Want in de hoofden van enkele van uw parochianen, om sommige leden van de kerkraad en parochieploeg niet bij naam te noemen, rijpte het idee om op deze 21ste september een man te vieren die in augustus aan de prille herfst van zijn leven is begonnen. We doen dat in twee bewegingen. Eerst biddend en zingend en dankend rond het altaar, en na afloop van de viering ook rond de gevulde tafels.
Koud gepakt. Ook letterlijk. Na een zalige zomer maakt de herfst vandaag officieel z'n intrede. In stijl. Ineens 10° kouder dan vrijdag. Reden te meer om ons vandaag wat bij elkaar te warmen. Het is nodig.
Ik kan u ook al melden dat de kans bestaat dat ge koud zult worden gepakt door het evangelie straks. En misschien werd ge vanmorgen ook koud gepakt toen ge u te laat realiseerde dat het vandaag autoloze zondag is.
Maar het meest koud gepakt werden we op vrijdag 12 september, toen het hart van Gino Mattheeuws definitief stopte met kloppen en de Brusselse Paulusgemeenschappen hun jongste priester verslagen uit handen moesten geven. Gisteren ging zijn gedachtenis- en verrijzenisviering door in Evere. Het overlijden van Gino laat diepe sporen na. En heel concreet heeft het ook de plannen voor deze zondag gewijzigd. Normaal gezien hadden Tijmen en Ellen vandaag de nieuwe catechesewerking voorgesteld, waar ook Gino bij betrokken was. Daags na zijn begrafenis is te vroeg. Het moet nu even wachten. Het eerste en ontroostbare verdriet ligt nog te veel in de weg.
Koud gepakt. Maar warm gedragen. Laat dat de rode draad zijn doorheen dit vierend samen-zijn.
Voor iedereen die nood heeft aan perspectief en nabijheid willen we bij het begin van deze viering licht ontsteken. Voor al wie troost en bemoediging kan gebruiken. Voor al wie zich schrap zet voor de donkere dagen van het najaar. Voor al wie meegezogen werd in polemieken die alleen verharden en zelden verbinden. Voor al wie ons van aan de overkant van het leven aankijkt en toelacht. Voor onze 70-jarige pastoor. Voor elkaar.
Laat er licht zijn.

Ge weet misschien dat ik geen ochtendmens ben. En dus heb ik ook nooit een vakantiejob geambieerd bij Peeters, Meylemans of het Kramikske, de bakkers van Kontich-Kazerne. Neen, ik had een bron van inkomsten gevonden die ge 's middags aan de keukentafel of 's avonds aan de tuintafel kon aanboren. Waar en wanneer ge maar wou eigenlijk.
Twee of drie zomers heb ik geschréven voor het ministerie van Financiën. Laat het me uitleggen voor ge u daar verkeerde literaire voorstellingen bij gaat maken. Bij het begin van de zomer moest ik bij Financiën op de Italiëlei een dik, groot, zwartgekaft boek gaan halen. Blanco. Gelijnd. En een stapel notariële akten van de verkoop van huizen en appartementen. Al die akten moesten met de hand overgeschreven worden in dat boek. Ik spreek hier niet over de Middeleeuwen, maar over de tweede helft van de jaren '90. Nauwgezet werk. Een eventuele fout moest tussen haken geplaatst. En gevolgd worden door "lees:" en vervolgens de correcte versie. Als de tekst layoutmatig niet doorliep, moest ge een zwarte lijn trekken om de begonnen regel af te boorden. En uiteraard was er voor de doorlopende tekst een minimum aantal lettergrepen per lijn bepaald, om te vermijden dat handschriften zouden ontaarden in erg grote majuskels. 6 weken de tijd kreegt ge om uw boek vol te schrijven. En aan het eind van de rit 15.000 frank. Ik vond het een heerlijk verstillende vorm van kafkaiaans monnikenwerk. Mieke, één van mijn kotgenootjes, heeft het ook één jaar gedaan. Maar zij vond het -begrijpelijk- afstompend en zinloos werk. Ze ging er ook vanuit dat niemand achteraf nog één keer in die boeken zou kijken. En dus lardeerde ze haar notariële akten met gedichten van Herman Gorter. Die ze vervolgens tussen haakjes zette, zoals het hoorde, om weer netjes verder te gaan na de "lees:" met het vereiste juridische taalgebruik. Van Gorter naar gortdroog is een kleine stap.
Maar kijk, er bleek wel degelijk iemand op het ministerie te zijn aangeworven om al die boeken na te lezen. Iemand die bovendien niet zo wild bleek te zijn van de poëzie van Herman Gorter. Mieke werd ontboden, heeft haar vakantiegeld wel mogen houden, maar verdere toekomstplannen bij Financiën werden haar formeel ontzegd. Persona non grata. Zo het systeem oplichten zeg...
Moet nochtans kunnen, zegt het evangelie vandaag. Jezus zou Mieke zelfs gefeliciteerd hebben. 'En de heer prees de gewiekste aanpak van de oneerlijke rentmeester.' Zo staat het er bij Lucas. De meeste parabels zijn qua boodschap niet zo moeilijk te doorgronden. De verloren zoon. De barmhartige samaritaan. De goede herder. Stuk voor stuk verhalen die de logica der dingen tarten, maar waar de toehoorder zich wel kan identificeren met een van de protagonisten. De meer economisch geïnspireerde gelijkenissen doen vaak wat meer stretchen. De talenten. De werkers van het elfde uur. En nu vandaag die onrechtvaardige rentmeester. Als we niet beter zouden weten, lijkt het wel alsof gesjoemel en geknoei met geld lovenswaardig is. Nochtans is dat niet de onderliggende boodschap van deze evangelielezing. De bedrieglijke fraudeur wordt voorgesteld als iemand van wie nog wat te leren valt. Ge zijt immers altijd meer dan uw grootste defaults of uw meest laakbare daden. Dat alleen al is een wezenlijke boodschap, zeker als het gaat om het geven van tweede, derde,... kansen aan mensen.
De rentmeester blijkt een meester in creatieve plantrekkerij. Hij laat zich niet uit het lood slaan nu de bodem onder zijn voeten dreigt te worden weggeslagen. A man with a plan. Crisis als kans. Wie iets verliest, kan iets anders winnen. Vriendschap bijvoorbeeld. De rentmeester beseft dat ge geen storm overleeft als ge niet wordt omringd door mensen die het ondanks alles goed met u menen. Mensen die naast en achter u staan. Vrienden krijgt ge niet door enkel en alleen met uw carrière bezig te zijn. Met het strikt navolgen van de wetten en de regeltjes. En dus is het wijs en aangewezen om op de eerste plaats menselijk te zijn. Ook en zelfs als dat betekent dat die menselijkheid zich financieel vertaalt. Aan die prioriteit wil het evangelie ons vandaag herinneren. Leeft ge volgens de plicht? Of volgens de goedheid?
Wees vindingrijk en vastberaden; in het goede. En geld kan een middel zijn om goed te doen, anderen te helpen, relaties op te bouwen. Maar het kan nooit een doel op zich zijn, want dan staat het solidariteit in de weg. Wees gul en menselijk. Niet alleen met een eventueel teveel aan centen, maar nog meer met uw kennis, tijd en aandacht.

Wees gul. Die oproep brengt ons naadloos bij deze 21ste september. Want uitgerekend op deze 25ste zondag van het C-jaar, de dag waarop in de liturgie uitdrukkelijk gezegd wordt dat ge niet uw God én de mammon kunt dienen. Juist op deze dag organiseren de Belgische bisschoppen een landelijke omhaling. Wat ge vandaag in het mandje legt, wordt gebruikt om de financiële put te delven die het pausbezoek van vorig jaar heeft nagelaten. Sta me toe dat op z'n minst een vreemde actualisatie van het evangelie te vinden. Ik deel daarin de kritische blik van theoloog Jens Van Rompaey, die kanttekeningen plaatst bij het achterliggende kerkbeeld. Hij vindt het niet zo vanzelfsprekend dat bisschoppen de gevolgen van een onnauwkeurige begroting afwentelen op de zondagse kerkgangers.
Ach, laat ik gewoon nog meegeven dat ze zich ook kunnen beroepen op de zeventiende zondag door het B-jaar en de achttiende zondag in het A-jaar, mocht het nodig zijn. Want dan wordt het verhaal van de 5 broden en 2 vissen gelezen: er was genoeg voor iedereen én ze haalden nog massaal veel overschot op... Dat schept volgens mij nog meer perspectief dan een rentmeester die een deel van de openstaande schuld kwijtscheldt.

Dat we de verjaardag van Johnny precies vandaag vieren laat zich wél wonderlijk koppelen aan de zondagslezingen. Want onze pastoor staat al decennia naast Amos op de barricaden, in zijn strijd tegen onrecht, uitsluiting en armoede.
En we moeten een kat een kat noemen, er zijn ook linken met het evangelie. Johnny is ook altijd op zoek naar geld om zijn vele dromen, projecten en werkingen te financieren. Handelen in overleg is niet àltijd zijn grootste sterkte, maar hij weet wel altijd medestanders te vinden. Hij heeft zich vrienden gemaakt dankzij en ondanks de mammon. Een deel van de bewijslast zit overigens vandaag in de kerk.

Ik keer tot slot nog even terug naar de Antwerpse Italiëlei. Het boek dat ik daar meekreeg was ongeveer twee keer zo groot, maar goed, soms moet ge u behelpen met wat voorhanden is.
In dit exemplaar komen geen verkoopsakten - wat Johnny nog van plan moge zijn. Het is een gastenboek, waarin ge straks een wens voor een 70-jarige kunt achterlaten, waar ge iets tussen de bladzijden kunt schuiven, een tekening moogt maken, een schuldkwijting kunt achterlaten...
Maar het eerste woord in dat boek is uiteraard van... Herman Gorter.

Ik heb 't gevonden, het menschengeluk,
al moest ik worden vier en dertig jaar
eer ik het vond, en ging veel trachten stuk
in spannend worstlen en ijdel gebaar.
Maar zoo zeker als daarbuiten de zon de
wereld befloerst, heb ik 't geluk gevonden.

Sommigen zijn er blijkbaar rap bij en vonden het geluk al op hun 34ste. Veel belangrijker lijkt me de ervaring dat het licht uw wereld befloerst. Moogt ge een kind van het licht zijn. Het is niet alleen een wens voor Johnny, maar voor ieder van u.

Koud gepakt, maar warm gedragen.
Dat ging de rode draad zijn doorheen dit samen-zijn, had ik daarstraks gezegd. Laten we op die manier ook Gods vrede uitdragen.
Als mensen die geen twee heren dienen. Maar weloverwogen keuzes maken. Voor het goede. Voor het menselijke. Voor een wereld waar geen rode lijnen meer hoeven getrokken te worden.
Moge de vrede van de verrezen Heer met u zijn. En pakt mekaar nu maar ne keer warm vast. Want we hebben er allemaal nood aan om koud gepakte ervaringen te keren tot een stevig en warm houvast.

Goedele