Zijn er rechtvaardige ziekten?

Dit was de inleidende tekst op de viering van 17 oktober 2010.

Goedemorgen en welkom,

We mogen dan al met een aantal zijn om de preekbeurten te verdelen, toch zijn er zondagen dat er niemand staat te springen. Zoals vandaag. De eerste zondag na een tv-mis die voor de nodige commotie zorgde. Allicht meer buiten deze kerk, dan hier binnen deze gemeenschap. Wij komen precies naar hier om dat soort bevrijdende woorden te horen. Om uit te zoeken hoe het evangelie kan en moet wortelen in het concrete leven van concrete mensen. Maar dat is blijkbaar een vorm van kerk-zijn waar een groot deel van Vlaanderen zich in verslikt. Omdat ze vastzitten in kerkbeelden en ethische denkkaders van vervlogen tijden. Omdat het zoveel makkelijker is netjes te herhalen wat altijd gedaan werd, zelfs als dat proces op sterven na dood is. Omdat het simpeler is om af te haken dan om nieuwe wegen te zoeken.

Diversiteit is belangrijk voor het verder zetten van een traditie. ‘God moet van ieder zijn getal hebben’, zei mijn meter altijd. Het is niet anders voor kerkgemeenschappen. In dat opzicht hoop ik dat de VRT voortaan niet alleen camera’s zal zetten op vieringen die netjes binnen de lijntjes kleuren. Dat zou niet fair zijn ten aanzien van de kijkers die zelf niet meer kunnen kiezen waar ze naar de mis gaan. Die noodgedwongen voor de buis zitten omdat ze zich niet meer kunnen verplaatsen. Als een publieke omroep zich engageert om erediensten uit te zenden, moeten ze ook de verschillende gezichten van de Vlaamse kerk laten zien. Ik vrees dat we anders snel uitgekeken zullen zijn. Letterlijk en figuurlijk.

Ik weet niet hoe dat voor u is, maar ik was eigenlijk wel trots dat de preek van Johnny het journaal heeft gehaald. Want op die manier klinken stemmen uit de buik van de kerk. Ze laten een boodschap horen die minder steriel is dan wanneer alleen het hoofd van de kerk spreekt. Niet alleen minder steriel, maar ook minder wereldvreemd en vooral minder immanent gerechtig. Want zelfs met alle nuance en context blijft de boodschap van onze aartsbisschop toch getuigen van ontzettend weinig menselijkheid. En bovendien bitter weinig terugkoppeling naar de bijbelse traditie. Ik citeer nu even uit de lezersbrief die Mia de Schamphelaere vrijdag in de Standaard liet opnemen naar aanleiding van de straffe uitspraken van Léonard. Ze schrijft: 'Voor Jezus bestonden er geen rechtvaardige ziekten. Hij vroeg zich niet af of de zieke zijn aandoening al dan niet verdiend had. Hij stond iedereen bij die Hem aansprak en genas, 'reinen' en 'onreinen', op rust- en werkdagen. Voor Hem stond de mens centraal, niet zijn ziekte, zelfs als daarvoor sociale conventies en religieuze voorschriften moesten wijken. Eeuwenlang werden melaatsen beschouwd als onreinen, als mensen die hun leed enkel aan zichzelf te danken hadden. Ze hadden immers, zo dacht men, niet hygiënisch of voorzichtig genoeg geleefd.'

Tja, we weten nu ondertussen dat onze aartsbisschop zich mis begrepen voelde. Wat er ook van zij, na de zware klappen die de kerk mocht incasseren met het hele pedofiliedossier, leek het mij in ieder geval zeer dom om opnieuw de morele superioriteit te gaan preken. De Belgische kerk zit verdorie nog diep aangeslagen haar wonden te likken na het rapport Adriaenssens en lap, onze aartsbisschop vindt het nodig om met het grote gelijk aan zijn kant opnieuw brokken te maken. Tot zover vorige week.

Laat me nu maar even inzoomen op vandaag. 17 oktober. Europese dag van verzet tegen extreme armoede. Afgelopen week kwam Brussel nog maar eens schrijnend in het nieuws. Meer dan een kwart van de inwoners in deze stad leeft onder de armoedegrens. Meer dan één op vier alstublieft. En ondertussen maar Europese hoofdstad spelen. Triestig.

Gelukkig zijn er een heleboel mensen en organisaties die zich het lot van de kansarmen aantrekken. Welzijnszorg niet in het minst. En deze week pakte Welzijnszorg uit met een nieuw en opmerkelijk initiatief. Je kan via iTunes – de online muziekwinkel van Apple – 9 ‘rijke verhalen’ kopen. 9 getuigenissen van mensen die weten wat het is om niks te hebben en daarmee toch te moeten rondkomen. 9 luisterdocumenten die aan je ribben blijven plakken. In de plaats van te preken bij de lezingen, laat ik jullie vandaag, op deze dag van verzet tegen armoede, het verhaal horen van Gwendolina Dewulf. En wie met het wereldwijde web in verbinding staat, wil ik alvast uitnodigen om ook de andere verhalen te kopen. Ze openen uw ogen. En de opbrengst gaat naar de werking van Welzijnszorg.
Maar om u vandaag niet compleet duidingsloos te laten, zal ik voor een korte inleiding zorgen bij de eerste lezing en bij het evangelie. Dan hebt ge toch een beetje waar voor uw geld.
En mag ik u nu uitnodigen om deze viering vol hoop en vertrouwen te starten in de naam van de Vader, zijn Zoon en onze H. Geest.